ارتباط تحلیل‌رفتگی شغلی با ویژگی‌های شغلی، توانمندسازی روان‌شناختی و ساختاری: مدلی برای محیط کار کارکنان ورزش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. دانشکده تربیت بدنی

چکیده

هدف تحقیق ارائه مدل به منظور بررسی روابط علّی تحلیل‌رفتگی شغلی با ویژگی‌های شغلی، توانمندسازی روان‌شناختی، و ساختاری بود. جامعة آماری تحقیق را کارکنان زن و مرد اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان شرقی تشکیل داد (320 = N). در این تحقیق برای مدل‌سازی از تمام کارکنان استفاده شد. برای اندازه­ گیری متغیرهای تحقیق از پرسشنامه‌های تحلیل‌رفتگی شغلی مسلش، ویژگی‌های شغلی مورگسون و‌ هامفری، توانمندسازی روان‌شناختی اسپریتزر و توانمندسازی ساختاری کانتر استفاده شد. بررسی فرضیه‌های تحقیق با استفاده از روش تحلیل مسیر و از طریق نرم­ افزار آموس 16 انجام گرفت. مدل پیشنهادی بر اساس مبانی نظری و پیشینه تحقیق مدل‌سازی ارائه و سپس برازندگی آن با استفاده از ویژگی‌های مدل‌سازی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان داد که در کارکنان زن اثر مستقیم ویژگی‌های شغلی و توانمندی ساختاری، رابطة مستقیم وِیژگی‌های شغلی و توانمندی روان‌شناختی، و رابطة مستقیم توانمندسازی روان­شناختی بر فراوانی تحلیل‌رفتگی معنا دارند (52/0r =، 45/0r =، 28/0r =، 05/0p <). ننایج بررسی ویژگی‌های برازندگی مدل در مورد کارکنان مرد نشان داد که رابطة مستقیم ویژگی‌های شغلی با توانمندسازی ساختاری، رابطة مستقیم ویژگی‌های شغلی و توانمندی روان‌شناختی، و رابطة مستقیم فراوانی با شدت تحلیل‌رفتگی معنادار بودند(57/0r =، 42/0r =، 30/0r =، 05/0 p <). سایر روابط غیرمستقیم بین متغیر‌ها در مدل معنادار گزارش نشدند. بر اساس بررسی نهایی مدل به نظر می رسد می توان چنین نتیجه گرفت که باید بر رابطة مستقیم متغیر‌های تحقیق برای کاهش فراوانی و شدت تحلیل‌رفتگی کارکنان تأکید کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-   امیری، حسن، میر هاشمی، مالک، پارسامعین، کوروش. (1390)."ارتباط ویژگی‌های شغلی و نقش‌های شغلی با تحلیل رفتگی". فصلنامه تازه‌های روانشناسی صنعتی سازمانی، 2(7)،53-69.
-   بابلی، عزیزالله. (1378)."بررسی میزان فرسودگی شغلی مدیران مدارس پسرانه شهر تهران و رابطة آن با روش‌های مقابله­ای"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
-    عباسپور، عباس، خالوندی، فاطمه. (1386). "ویژگی‌های شغلی و توانمندسازی روان­شناختی کارکنان". روانشناسی و علوم تربیتی 3(10)،29-44.
-   عبدالهی، بیژن؛ نوه ابراهیم، عبدالرحیم. (1385). توانمندسازی کارکنان:کلید طلایی. مدیریت منابع انسانی، تهران: نشر ویرایش.
-   موسوی، سید جعفر، صفانیا، علی محمد، شیروانی، سمیه. (1393). "بررسی تأثیر مدیریت دانش و توانمندسازی روان­شناختی بر خلاقیت کارکنان" پژوهش‌های معاصر در مدیریت ورزشی81،7-95.
-   Fernet, C., Austin, S., Genevieve-Trepaner, S., Dussault, M., 2013. “How do job characteristics contribute to burnout”. European Journal of Work and Organizational Psychology, 22(2), 123-137.
-   Feuerhahan, N., 2012. “Burnout and performance in organization: An investigate of the interplay of individual and job characteristics”, Doctoral dissertation, Jacobs University. Page, 52.
-   Griffin, M. L.; Hogan, N. L; Lambert, E. G; Tucker – Gail, K. A; Baker, D. N., 2010. “Job involvement, job stress, job satisfaction, organizational commitment and the burnout of correctional staff”, Criminal Justice and Behavior, 37(2), 239-255.
-   Guerrettaz, T., 2010.“ Workplace empowerment, incivility, and burnout”, Master thesis, Ball State University, Muncie, Indiana. Page, 28.
-   Hackman, J. R., & Lawler, E. E., 1971. “Employee reactions to job characteristics”, Journal of Applied Psychology, 55(3), 259-286.
-   Hackman, J. R., Oldhum, G. R., 1976.” Motivation through design of work: Test of a theory”. Organization Behavior and Human Performance, 16, 250-279.
-   Hopkins, V., Gardner, D., 2012. “ The mediating role of work engagement and burnout in the relationship between job characteristics and psychological distress”, New Zealand Journal of Psychology, 41(1), 59-68.
-   Johneston, C. S., De-Bruin, G. P., Geldenhuys, Gyorkos, C., Massoudi, K., Rossier, J., 2013. “Sense of coherence and job characteristics in predicting burnout in a South African sample”. Journal of Industrial Psychology, 39(1), 59- 72.
-   Kanai-Pak, M., 2009.” Leadership behaviors that mitigate burnout and empower Japanese nurses employees”, PhD, dissertation, University of Arizona, USA. Page, 31.
-   Lee, Y., 2007.” The effect of empowerment on burnout of employees in health and human service organization in the state of Texas”, Doctoral dissertation, University of Texas, Austin. page, 52.
-   Littrell, R. F., 2007.” Influences on employee preferences for empowerment practices by the ideal manager”, International Journal of Educational Management, 16(1), 54-59.
-   Maslach, C., Jackson, S. E., 1981.” The measurement of experienced burnout”. Journal of Occupational Behavior, 2(2), 99-113.
-   Maslach, C., 1986.” Burnout”, Palo Alto, CA: Consulting Psychology Press. Page 33.
-   Morgeson, F. P., Humphrey, S. E., 2006. “The work design questionnaire (WDA). Developing and validating a comprehensive measure for assessing job design and the nature of work”. Journal of Applied Psychology, 91(6), 1321-1339.
-   O’ Brien, J. L., 2010. “Structural empowerment, psychological empowerment and burnout”, PhD dissertation, Rutgers, The State University, New Jersey. Page 61.
-   Peterson, N. A., Zimmerman, A., 2004.” Beyond the individual: Toward an ecological network of organizational empowerment”, American Journal of Community Psychology, 34(1), 129-148.
-   Robbins, S. P., Judge, T. A., 2012. Organizational behavior. New Jersey: Prentice Hall, page 78.
-   Robbin, T. L., Crino, M. D; Fredenall, L. D., 2002. “An integrative model of the empowerment process”. Human Resource Review, 12, 419-420.
-   Roy,Y. J. C., Iyenger, S., 2005. “Empowerment through choice? A critical analysis of the effects in organization”. Research in Organizational Behaviors , 27, 41-79.
-   Salazar, J. P., 2000. “The relationships between hospitality empowerment, overall job satisfaction and organization commitment: A study of race and gender differences”, PhD dissertation, Auburn University, Alabama. Page 29.
-   Spreitzer, G. M., 1995. “Psychological empowerment in the work place: dimensions, measurement and validation”, Academy of Management Journal, 38, 1442-1465.
-   Thomas, K., Velthouse, B., 1990. “Cognitive element of empowerment: An interpretive model of intrinsic task motivation”, Academy of Management Review,(15),600-621.
-   Wagner, J. I., Cumming, S. G., Smith, D., Olson, J., 2010. “The relationship between structural and psychological empowerment”, Journal of Nursing Management, 18(4), 448-462.
-   Wang, X., Kunaviktikul, W., Wichaikhum, O. A., 2013.” Work empowerment and burnout. Journal of Clinical Nursing, 22(20), 2896-2903.
-   Wing, C. T., 2010. “The relationship between organizational culture, job burnout and job satisfaction of the Hong Kong construction professionals, Bachelor thesis, University of Hong Kong. Page 14.